PL
EN
DE
Już 27 lutego 2025 roku o godzinie 17:00 odbędzie się wernisaż wystawy „Sztuka zasilana” w Galerii Huta Sztuki Ośrodka Kultury Norwida. Ekspozycja ukazuje prace najwybitniejszych stypendystów i stypendystek Huty im. Lenina – osób, których twórczość przez ponad dekadę była wspierana przez nowohucki kombinat.
Huta im. Lenina niemal od początku swojej działalności pełniła rolę mecenasa sztuki. Podczas wystawy w galerii będą prezentowane prace autorstwa m.in. Wojciecha Krzywobłockiego, Leopolda Pędziałka, Teresy Białas-Terakowskiej, Grażyny Brylewskiej-Pędziałek, Ewy Brachel, Juliana Jończyka, Renaty Kulig, Aleksandry Kanior, Krystyny Nowakowskiej, Tadeusza Szpunara, Allana Rzepki, Krzysztofa Kiwerskiego, Romana Banaszewskiego, Aleksandra Śliwy, Stefana Borzęckiego, Zbigniewa Lutomskiego.
Nowohucki kombinat od wczesnych lat 60. wspierał krakowski ruch artystyczny. Jak narodził się ten niezwykły mariaż sztuki i stali? Taka była ówczesna polityka władz: wierzono, że twórcy powinni szukać inspiracji i dialogu z rzeczywistością właśnie w fabrykach. Z drugiej strony – sztuka miała pomóc w wychowaniu nowego człowieka i otworzyć go na szerokie perspektywy. Początkowo Huta im. Lenina kupowała dzieła sztuki. Należąca do Zakładowego Domu Kultury HiL Galeria „Rytm” organizowała wystawy z cyklu „Plastycy Nowej Huty”, które gromadziły rzesze zwiedzających. Szacuje się, że obejrzało je blisko 100 tysięcy osób. Wiele z wystawianych dzieł było później zakupywanych przez kombinat, tworząc liczącą wówczas ponad 400 prac kolekcję sztuki współczesnej.
W 1973 roku dyrekcja Huty podpisała porozumienie ze Związkiem Polskich Artystów Plastyków w Krakowie. Na jego mocy ufundowano 6 rocznych stypendiów twórczych w wysokości 60 tysięcy złotych. Do 1981 roku skorzystało z nich 48 artystów: malarzy, grafików, projektantów architektury wnętrz i rzeźbiarzy. W 1979 roku zorganizowano wystawę ich dzieł w pawilonie wystawowym BWA przy placu Szczepańskim. Dyrektor Huty im. Lenina, Czesław Dróżdż, pisał wówczas: „Fundując artystom plastykom stypendia, nie chcieliśmy niczego narzucać. Nie traktujemy tego jakbyśmy oczekiwali dzieł na zamówienie. Wierzymy jednak, że (…) poznanie pracy hutniczej załogi, jej różnorodnych potrzeb i problemów, wzbogaca wiedzę i angażuje emocjonalnie twórców sztuki”.
Stypendyści HiL zachowywali swobodę twórczą, choć od czasu do czasu proszono ich o projektowanie wystroju pomieszczeń socjalnych i biurowych kombinatu lub oprawę graficzną uroczystości. Kolejną pulę stypendiów przyznano w latach 1986–1989, z której skorzystało 36 artystów, w tym ośmiu literatów.
Mecenat Huty im. Lenina zakończyły przemiany polityczne i gospodarcze po 1989 roku, jednak splot stali i sztuki przetrwał w liczącej blisko 200 dzieł kolekcji Galerii Huta Sztuki.
– Huta imienia Lenina stała się miejscem, które nie tylko zapewniało artystom finansowe wsparcie, ale i tworzyło przestrzeń do dialogu z rzeczywistością przemysłową. Mecenat hutniczy dał im nie tylko swobodę twórczą, ale także możliwość angażowania się w życie społeczne i kulturalne regionu – mówi kuratorka wystawy Barbara Solecka.
Wernisaż wystawy odbędzie się 27 lutego o godzinie 17:00. Ekspozycję będzie można oglądać do 17 października 2025.
KONTAKT:
Galeria Huta Sztuki
Ośrodek Kultury Norwida
os. Górali 5, 31-959 Kraków
tel. +48 12 644 27 65 w. 25, 34
hutasztuki@okn.edu.pl
www.okn.edu.pl
www.facebook.com/hutasztuki
